In de tijd van Galileo (1564-1642) ontwierpen ingenieurs fonteinen (en dus ook pompen) voor de stad Florence. Ze merkten dat de enorme pompen er niet in slaagden om water meer dan zo'n 12 meter omhoog te zuigen. Galileo werd om hulp gevraagd, maar hij stierf voordat hij het probleem op kon lossen. In zijn aantekeningen werd de hypothese gevonden dat lucht een massa moet hebben, maar hij kon er geen conclusies uit trekken.

De opvolger van Galileo was Torricelli (1608-1647). Hij las de aantekeningen van zijn voorganger en wilde bewijzen dat het de luchtdruk was die het water omhoog bracht. Om niet met buizen van 12 meter hoog te hoeven werken, vatte hij het idee op om met kwik te werken, bijna 14 maal zo zwaar als water.

In 1643 deed Torricelli als eerste de bekende kwikbuisproef, al had zijn opstelling nog geen schaalverdeling en was het dan ook niet echt een barometer. Het besef van de weersvoorspellende waarde ervan kwam pas na zijn dood. Torricelli vulde een dunne buis van een meter lengte in zijn geheel met kwik en zette de buis op zijn kop in een bakje met kwik. Het kwik zakte voor een deel uit de buis, maar een kolom van circa 760 mm (76 cm) bleef in de buis staan. De hoogte van deze kwikkolom varieerde een beetje met de weersomstandigheden. Als de kolom wat zakte kwam er meestal regen en storm. Bij stralend rustig weer stond de kolom hoog. Torricelli trok hieruit de gevolgtrekking dat de druk die het gewicht van het kwik in de kolom op het kwik in het bakje uitoefende gelijk moest zijn aan de druk die de luchtkolom van de atmosfeer er op uitoefende. Klik op de foto voor een vergroting

De luchtledige glazen buis is gevuld met kwikzilver. De bocht met het kwikzilverreservoir onderaan de kwikbuis vervult hier hetzelfde doel als de met kwikzilver gevulde kom bij het Torricelli experiment. De streepjes van de schaalverdeling zitten heel dicht op elkaar waardoor het aflezen moeilijker is dan bij een contrabarometer. Dit komt door dat de buis met het kwikzilver overal dezelfde diameter heeft, en dit is bij een contrabarometer niet het geval, deze heeft de diameter van de kwikkolom een maal zo groot als de afleesschaal waardoor je een grotere uitslag krijgt en dus ook een duidelijker afleesschaal. Het kwik loopt niet uit de buis omdat de lucht druk uitoefenend op de opening van de u-buis, en de buis aan de andere kant gesloten is. Zie de foto hieronder. Klik op de foto voor een vergroting

Links de afleesschaal van de kwikbarometer van Torricelli de streepjes staan dicht bij elkaar zodat het aflezen wat moeilijker wordt. De kwikbarometer geeft nu 1014.5 hPa aan, maar dit is wel lastig aflezen vooral die 0.5 hPa. Op de afleesschaal (rechts) ziet u ook een zonnetje, bewolking en neerslag deze symbolen moet u niet al te letterlijk nemen, (links) de teksten omdat het ook wel eens voorkomt dat het bij hoge luchtdruk neerslag valt hiervoor hoef ik niet ver terug in de tijd mannelijk op 5 Feb 2018 de gemiddelde luchtdruk van deze dag was 1029.0 hPa maar er viel wel sneeuw 0.2 mm. De formulle voor het omrekenen van mm (kwikdruk) naar hPa (hectopascal) Vermenigvuldigen met 133.322 Klik op de foto voor een vergroting